Abdul Arif Kerim ÇALIŞKANMüziğin dili yoktur! Boş söz değil dimi… Gerçekten bazı müzikleri dinlerken içerisindeki sözlerin hiçbir anlam çağrıştırmıyor oluşu bile bir olguyu, o müzik dinleme zevki dediğimiz, müzikte duygu hissiyatı diye bahsettiğimiz o olguyu değiştirmediğini bir kez daha gözlemliyoruz.
Doğum tarihi: 17 Ekim 1983 , Londra, Birleşik Krallık
Ebeveynler: Sanjally Jobarteh
Filmler: Motherland, The Idea
Albümler: Fasiya, Motherland, The First Grader
Müzik grubu: Ocacia
Sona Jobarteh, Batı Afrika Griot ailesinden gelen ilk kadın Kora virtüözü. Geleneklerden uzaklaşarak, geçtiğimiz yedi yüzyıl boyunca sadece babadan oğula gelen erkek egemen bir kalıtsal geleneğin öncüsüdür. Enstrümantalist, ayırt edici bir ses, enfeksiyöz melodiler ve zarafet sahnesi gibi yetenekleri ile tanınan Sona, 2011 yılında eleştirmenlerce beğenilen albümü “Fasiya” nın (Heritage) piyasaya sürülmesinden sonra uluslararası başarıya hızla yükseldi.
Kora (21 telli Afrika harpı), Batı Afrika’nın Manding (Gambiya, Senegal, Mali, Gine ve Gine-Bissau) halklarına ait en önemli araçlardan biridir. Yalnızca yabani ailelere (kalıtsal müzikal ailelere) aittir ve sadece bu ailelerden birinin doğumu, aleti profesyonel olarak alma hakkına sahiptir. Beş temel Griot ailesinden birinde doğan Sona, bu enstrümanı yedi yüz yıl öncesine dayanan bir erkek geleneğinde profesyonel olarak alan ilk kadın oldu.
Sona’nın ailesi, ünlü Kora ustaları, özellikle de Gambiya’nın kültürel ve müzik tarihinde bir simge olan büyükbabası Amadu Bansang Jobarteh ve Kora’nın ustalığıyla ünlü olan kuzeni Toumani Diabaté için ağır bir şöhret taşıyor.
Son yıllarda Sona, Brezilya, Hindistan, Güney Kore, Gana, Meksika, Tanzanya, Fildişi Sahili, Litvanya, Polonya ve Malezya’daki büyük festivallere başkanlık ederek uluslararası başarıya hızla yükseldi. Sona ve müziği, tüm geçmişlere ve kültürlere sahip izleyicilere dokunma yeteneğine sahiptir.
Fasiya albümünde yer alan Mamamuso adlı parçanın şarkı sözleri ulaşabildiğim kaynağa göre;
Mamamuso
Since, the day I saw you
I felt like I already knew you
One minute was enough and I already felt I love you
Suddenly you say things that simply blow my mind
But you’re always present
Even though I can not see you
We are almost crazy
From day to day I became your mega fan
You are already my favorite person
Every minute by your side is great
And there is nothing in the world
Love you more than being with you
Every moment you make it special
You are my favorite person
And although I’m not always saying it
It’s a good time to tell you that I love you
I love you I love you and always will be like that
I believe that whatever happens and time passes
Even if it rains or thunders it will never happen ours
At least that one hundred
We are almost crazy
From day to day I became your mega fan
You are already my favorite person
Every minute by your side is great
And there is no one in the world
Love you more than being with you
Every moment you make it special
You are my favorite person
And although I’m not always saying it
It’s a good time to tell you that I love you
Tell you I love you
You appeared just
When I was ready to love you
And after all I went to find you and you’re my favorite person
Every minute by your side is great
And there is no one in the world dumb
Love you more than being with you
Every moment you make it special
You are my favorite person
And although I’m not always saying it
It’s a good time to tell you that I love you
I love you, I love you and always will be like this
And always will be and always will
Kaynak: https://www.letras.com/sona-jobarteh/mamamuso/
Günce Demirci’nin kaleminden;
…
Sona Jobarteh’in “Mamamuso” adlı etnik şarkısı da bende böyle bir etki bıraktı. Sessiz bir çığlık imgelemi yarattı kafamda. Batı Afrika Müziğinin en önemli temsilcilerinden biriymiş Sona. Kora icracısı ilk kadın sanatçıymış. Bunlar dışında pek fazla bilgi yok hakkında. Bu biraz üzücü olmakla birlikte geniş internet evreninde olmayan bir şeyi aramanın mutluluğunu ve hatta gururunu yaşattırıyordu. Mamamuso adlı şarkısının sözlerine bile ulaşamıyorsunuz. Ne demek istediğini belki daha iyi anlarım diye şarkı sözlerini aramak gibi bir hataya düştüğümü sonradan fark edecektim.
Bir, iki, üç… Kaç defa dinlediğimi hatırlamıyorum çığlığını anlayabilmek için. Müziği algılamak sözleri anlamaktan ibaret değildir derler. Bu şarkıyla test etmiş oldum. Öğrenebildiğim tek kelime Mamamuso oldu; büyükanne demekmiş. Sona, bir konserinde bu şarkıyı büyük annesine yazdığını aktarmış. Batı Afrika’daki erkek egemenliğine rağmen ailesini bir arada tutan, güçlü bir kadın olan büyük annesine… Torunu Sona ise döngü içerisinde büyük annesiyle benzeşerek onun ününü müzikle sürdürecekti. İlk kadın kora sanatçısı olmak bibliyografik bir bilgiden çok daha fazlasıydı aslında. Erkek egemen toplumda müziğe ve müzik gereçlerine dahi hâkim olan erkeğe karşın Sona ilk kadın kora sanatçısı olarak yerini alacaktı.
Belki bağırmıyordu ama dünyanın sesini duyumsamamıza yardım ediyordu. Belki sessizdi ama aslında bir vaveyla koparıyordu.
Hayatınızın ortasına bomba düştüğünde ya da fikirleriniz yakıldığında ‘unutmadım aklımda diyebilmek her zaman kolay olmaz. Bir çıkış yolu bulmak gerekir. Resim, şiir, müzik… Havasını, limanını ateşler sardıysa eğer ya da düşünceleriniz yandıysa sona doğru giderken bile bir türkü tutturmalı.
Kaynak: http://www.gazetebilkent.com/2016/07/28/afrikanin-zilgiti/
