Blogu yakından takip edenler bilirler, bugün benimde aynı dertten mustarip olduğum böbrek yetmezliğinin sonuçlarını ve tedavi şekillerini işliyor olacağız.
Herkes için sağlıklı olmak çok önemlidir. Bunun için düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek de önemlidir. Ancak ne yaparsak yapalım bazen böbrek yetmezliği gelişebilir. Böbrek rahatsızlığı yaşayan kişilerin sayısı da her geçen gün artıyor. Böbrek yetmezliği durumunda ise hastaların böbrek nakli olmaları gerekir. Böbrek nakli mümkün olmayan hastaların ise diyalize girmesi gerekebilir.
Vücudumuzda Böbreklerin Görevi Nedir?
Böbrekler; metabolik atıkların vücuttan atılımı, ilaç ve toksinlerin detoksifikasyonu, hormon üretimi, su, elektrolit ve asit baz dengesinin sağlanmasının yanı sıra peptit hormonları olarak tanımlanan insülin, parathormon ve büyüme hormonlarının yıkımının da gerçekleştiği hayati öneme sahip organlardır.
Hangi hastalara diyaliz tedavisi gereklidir?
- Böbrek fonksiyonlarının % 80 – 90’nı kaybetmiş hastalarda
- Böbrek yetmezliğine bağlı tedavisi önlenemeyen kusmalarda
- Tedaviye cevapsız sıvı fazlalığında
- Böbrek yetmezliğine bağlı kanama eğilimi olanlarda
- Böbrek yetmezliğine bağlı bilinç bulanıklığı olanlarda
- Böbrek yetmezliğine bağlı perikardit olanlarda
Diyaliz Nedir ve Çeşitleri Nelerdir?
Böbreklerin farklı rahatsızlıklardan dolayı bu fonksiyonlarını yerine getirememesi durumu, böbrek yetmezliği olarak tanımlanır. Kalıcı, geri dönüşümü mümkün olmayan kronik böbrek yetmezliğinin kesin tedavisi ise böbrek nakli ile gerçekleşir. Ancak nakil için bekleyen hastanın böbreklerinin sağlıklı bir şekilde çalışmamasına bağlı olarak vücudunda istemsizce biriken idrar ve kanı temizlemezler ve üre, kreatinin, fosfor ve potasyum gibi zararlı maddeler kanda birikir. Bunun için mutlaka böbrek yetmezliği yaşayan kişilerin diyalize girmesi gerekir. Diyaliz sistemi, hastalık nedeniyle kişinin vücudunda oluşan zararlı madde ve idrarın dışarı atılmasını sağlar.
Böbrek yetmezliği hastalığına sahip olan kişiler doğal yollar ile idrarlarını atamadıkları gibi kan temizleme işlevini de yapamazlar. Bu nedenle vücuttan idrar atılması ve kan temizleme işleminin yapılması için makineye ihtiyaç vardır. Diyaliz makinesi sayesinde vücutta biriken idrar ve kan rahat bir şekilde atılabilir. Belli dönemlerde diyalize giren hastaların vücudu da rahat bir şekilde temizlenebilir.
Diyaliz, kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda böbrek fonksiyonlarını büyük ölçüde yerine getirir. Hemodiyaliz ve periton diyalizi, atık maddeleri, toksinleri, fazla tuz ve sıvıları vücuttan uzaklaştırıp böbreklerin temel görevlerini üstlenir.
Diyaliz kesin çözüm müdür? Böbreklerin görevini tam anlamıyla yerine getirir mi?
Diyaliz tedavisi böbreklerin tüm işlevlerinin yerini almaz, bu da hastaların belirli ilaçları düzenli olarak almaları gerektiği anlamına gelir. Bunlara antihipertansif tedaviler, kandaki fosfat seviyelerini düşüren ilaçlar, vitaminler ve anemiyi önlemek için kırmızı kan hücrelerinin üretimini artıran ilaçlar dahildir.
Biz bugün en yaygın diyaliz çeşidi olan hemodiyaliz üzerinde duracak ve hemodiyalize dair detayları paylaşacağız.
Böbreklerin fonksiyonlarını yerine getirememesine bağlı olarak üre, kreatinin, fosfor ve potasyum gibi maddeler kan düzeyinde artar. Vücut için zararlı olan bu maddeler normalde idrar ile atılırken kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda bu işlem, hemodiyaliz yöntemi ile diyaliz makinesi yardımıyla yapılır.
Hemodiyaliz, hastanın kirli kanının diyaliz makinesine alınarak temizlendiği ve ardından kanın tekrar hastaya verildiği işlemdir. Fistül, greft ya da kateter kullanılarak hastadan alınan kan, diyaliz makinesinin içinde bulunan diyalizör adı verilen kılcal filtrelerden geçirilir ve ardından tekrar hastaya verilir. Tedavi sırasında kanın pıhtılaşmasını önlemek için kan sulandırıcı kullanımı gerekir. Yapay böbrek olarak da adlandırılan hemodiyaliz işlemi, diyaliz ünitesinde dört saatlik seanslar hâlinde haftada iki ya da üç kez yapılır. Seans sayısının sıklığı, işlem süresi, diyaliz işlemi sırasında kullanılan filtre ve diyaliz sıvısı, kişinin fizyolojik özelliklerine göre değişiklik gösterebilir.
Hemodiyaliz Nasıl Uygulanır?
Bir diyalizer, ince elyaf içeren yapay bir filtredir. Lifler, yarı geçirgen diyaliz zarı olarak da bilinen, duvardaki mikroskobik gözeneklerle oyuktur. Hemodiyaliz sırasında toksinleri uzaklaştırmak için, özel bir diyaliz sıvısı filtreden akar ve kan içi boş fiberden akarken lifleri dışarıdan yıkar. Yarı geçirgen diyaliz membranı nedeniyle, toksinler, üre ve diğer küçük parçacıklar membrandan geçebilir.
Diyaliz atıkları ve toksinlerı vücuttan nasıl uzaklaştırır?
Metabolik toksinlerin membrandan diyaliz sıvısına aktarılması doğal işlemlere dayanır. Bu işlem difüzyon olarak bilinir. Farklı molekül konsantrasyonlarına sahip kan ve diyaliz sıvısı, yarı geçirgen bir zar ile ayrıldığında, moleküller zardan daha düşük konsantrasyona hareket eder. Bununla birlikte, büyük proteinler ve kan hücreleri, küçük zar gözeneklerinden geçemeyecek kadar büyüktür, bu nedenle kanda kalırlar.
Diyalizde fazla su vücuttan nasıl atılır?
Kronik böbrek yetmezliği olan hastalar genellikle aşırı sıvı ile ilgili problemlere sahiptir, çünkü idrara çıkmakla ilgili problemleri vardır.
İçi boş elyafın dışındaki basınç içeriden daha düşükse, içi boş elyafın içinden akan kandan vücut suyu alınır. Bu işleme ultrafiltrasyon adı verilir ve fazla suyu vücuttan uzaklaştırır.
Bu yazımızda diyaliz nedir ne değildir incelemiş olduk. İlgili diğer paylaşımlarda, hastaların üzerindeki etkilerinden kendi tecrübelerimi de aktararak bahsedeceğim.
